29 Câu lệnh Linux vi diệu bạn cần biết

Các bản phân phối Linux đều có hỗ trợ giao diện người dùng để tương tác với máy tính. Tuy nhiên trong một số trường hợp sử dụng giao diện command line để điều khiển máy tính sẽ nhanh hơn và đơn giản hơn.

Trong giao diện command line, các câu lệnh (command) dùng để ra chỉ thị cho máy tính thực hiện một tác vụ nào đó. Bạn có thể sử dụng câu lệnh để tắt máy tính, xem danh sách các file trong thư mục, sao chép file, di chuyển và xóa file, …

Dưới đây tôi sẽ liệt kê các câu lệnh Linux cơ bản thường gặp để các bạn mới làm quen với Linux hoặc các quản trị viên Linux có thể dễ dàng học tập, tra cứu.

1. ls – List

 ls  liệt kê nội dung (file và thư mục) trong thư mục hiện hành. Nó cũng tương tự với việc bạn mở một thư mục và xem nội dung trong đó trên giao diện người dùng.

2. mkdir – Make Directory

mkdir   tạo một thư mục mới. Nó cũng tương tự với việc bạn chọn new/create directory để tạo một thư mục mới trên giao diện người dùng.

3. pwd – Print Working Directory

 pwd  in ra đường dẫn đầy đủ đến thư mục hiện hành.

4. cd – Change Directory

 cd   chuyển một thư mục thành thư mục hiện hành cho phiên làm việc hiện tại. Nó cũng tương tự với việc bạn mở một thư mục và thao tác với các file và thư mục bên trong đó trên giao diện người dùng.

5. rmdir – Remove Directory

 rmdir   xóa một thư mục.

6. rm – Remove

 rm   xóa file. Bạn cũng có thể sử dụng  rm -r   để xóa thư mục và toàn bộ dữ liệu trong thư mục đó.

7. cp – Copy

 cp    sao chép file từ vị trí nguồn đến vị trí đích.
Bạn cũng có thể sử dụng  cp -r    để sao chép thư mục và toàn bộ dữ liệu bên trong.

8. mv – Move

 mv  <đích>  di chuyển một file hoặc thư mục từ vị trí này sang vị trí khác. Lệnh này cũng dùng để đổi tên file hoặc thư mục nếu như    và  <đích>  là cùng một thư mục.

9. cat – concatenate and print files

 cat   đọc và in ra nội dung của file ra màn hình.

10. tail – print TAIL

 tail   đọc và in ra nội dung 10 dòng cuối cùng của file (mặc định).
Bạn có thể sử dụng  tail -n N   để chỉ định in  N  dòng ra màn hình.

11. less – print LESS

 less   in ra nội dung của một file theo từng trang trong trường hợp nội dung của file quá lớn và phải đọc theo trang. Bạn có thể dùng Ctrl+F để chuyển trang tiếp theo và Ctrl+B để chuyển về trang trước.

12. grep

 grep    tìm kiếm nội dung của file theo chuỗi cung cấp.
Bạn có thể dùng  grep -i   để tìm kiếm không phân biệt hoa thường hoặc  grep -r    để tìm kiếm trong toàn thư mục

13. find

 find -name   tìm kiếm file trong    theo   .
Bạn cũng có thể dùng find -iname   để tìm kiếm không phân biệt hoa thường.

14. tar

 tar -cvf    tạo file nén (.tar) từ các file có sẵn.

 tar -tvf   xem nội dung file nén (.tar).

 tar -xvf   giải nén (file .tar).

15. gzip

 gzip   tạo file nén (.gz). Sử dụng  gzip -d   để giải nén (file .gz).

16. unzip

 unzip   giải nén một file nén (.zip). Sử dụng  unzip -l   để xem nội dung file zip mà không cần giải nén.

17. help

  –help  xem thông tin trợ giúp và các tùy chỉnh của câu lệnh.
Có thể viết tắt là   -h 

18. whatis – What is this command

 whatis   hiển thị mô tả về câu lệnh.

19. man – Manual

 man   hiển thị trang hướng dẫn cho câu lệnh.

20. exit

 exit  thoát khỏi phiên làm việc. Tương tự như việc thoát khỏi một ứng dụng trên giao diện người dùng.

21. ping

 ping <địa chỉ host>  ping một host từ xa (server) bằng cách gửi các gói tin đến host đó. Nó thường dùng để kiểm tra kết nối mạng đến server.

22. who – Who Is logged in

 who  hiển thị danh sách các tài khoản đang đăng nhập vào hệ thống.

23. su – Switch User

 su   chuyển sang đăng nhập bằng một tài khoản khác. Tài khoản root có thể chuyển sang đăng nhập bằng các tài khoản khác mà không cần nhập mật khẩu.

24. uname

 uname  hiển thị ra một số thông tin hệ thống như tên kernel, tên host, bộ xử lý, …
Bạn có thể dùng lệnh  uname -a  để hiển thị tất cả thông tin.

25. free – Free memory

 free  xem thông tin về bộ nhớ: bộ nhớ đã sử dụng, bộ nhớ còn trống trên hệ thống
Bạn có thể dùng lệnh  free -m  để xem bộ nhớ với đơn vị KBs hoặc  free -g  để xem với đơn vị GBs

26. df – Disk space Free

 df  xem thông tin về dung lượng đĩa cứng (đã sử dụng, còn trống, …) và các thiết bị lưu trữ khác.
Bạn có thể dùng lệnh  df -h  để xem thông tin dưới dạng human readable (hiển thị với đơn vị KBs, GBs cho dễ đọc).

27. ps – Processes

 ps  hiển thị thông tin về các tiến trình đang chạy.

28. top – Top processes

 top  hiển thị thông tin về các tiến trình đang chạy, sắp xếp theo hiệu suất CPU.
Bạn cũng có thể dùng lệnh  top -u   để xem thông tin các tiến trình đang chạy của tài khoản đó.

29. shutdown

 shutdown  lệnh tắt máy tính. Có thể dùng  shutdown -r  để khởi động lại máy tính.

Techtalk via Techmaster