Cách mạng AI ‘cứu vớt’ cả năm 2023 của giới công nghệ: 5 Big Tech thu về 3,9 nghìn tỷ USD, đà hưng phấn đạt đỉnh

Cứ khoảng một thập kỷ, thế giới điện toán lại chứng kiến một cuộc cách mạng.

Bất kể đó là quá trình thương mại hóa Internet vào những năm 1990 hay sự ra đời của điện toán di động và đám mây vào đầu thế kỷ này, niềm tin vào mô hình công nghệ mới vẫn là điều gì đó rất bất biến.

Trong năm 2023, AI sáng tạo thay đổi mọi thứ. Khả năng máy tính tự động tạo văn bản hoặc hình ảnh lần đầu tiên thu hút được sự chú ý rộng rãi khi ChatGPT ra mắt vào cuối năm 2022. Chưa một sản phẩm nào mang lại hy vọng mạnh mẽ tới vậy về một kỷ nguyên công nghệ mới.

Cuối năm nay, ChatGPT mở ra cuộc chạy đua lớn nhằm ứng dụng AI sáng tạo vào một loạt các sản phẩm và dịch vụ kỹ thuật số. Giám đốc điều hành Google Sundar Pichai cho rằng trí tuệ nhân tạo, trong đó AI tổng hợp là phiên bản mới nhất, sẽ quan trọng hơn cả lửa và điện.

Câu hỏi liệu AI có thể tạo ra một cuộc cách mạng hay không sẽ được trả lời vào năm 2024. Đây được coi là chất xúc tác cho đợt tăng giá mạnh mẽ của cổ phiếu công nghệ năm nay, sau nhiều tháng trồi sụt vì suy thoái.

Theo Jim Tierney, một nhà đầu tư cổ phiếu tăng trưởng tại AllianceBernstein, lãi suất giảm và lợi nhuận bền vững của Big Tech chính là một trong những yếu tố thúc đẩy cổ phiếu tăng giá. Chẳng hạn, sau khi giảm 40% thị giá, tương đương 3,7 nghìn tỷ USD vào năm 2022, 5 công ty công nghệ lớn nhất của Mỹ – Apple, Microsoft, Alphabet, Amazon và Meta – đã lấy lại được 3,9 nghìn tỷ USD trong năm nay.

AI đã hỗ trợ đà phục hồi này, đồng thời nâng đỡ một công ty được coi là tâm điểm của làn sóng: Nvidia. Giá trị vốn hoá tập đoàn này đã tăng 800 tỷ USD, qua đó trở thành công ty có tỷ lệ tăng trưởng lớn nhất trên thị trường trong năm 2023.

Doanh số Nvidia phản ánh đặc điểm chung của làn sóng công nghệ mới. Đầu tư đổ dồn vào các cơ sở hạ tầng AI mà không hề quan tâm liệu chúng có tạo ra đủ lợi nhuận hay không.

Thế giới công nghệ đang cố gắng tìm hiểu quy mô sự bùng nổ. Lisa Su, giám đốc điều hành AMD dự đoán vào tháng 12 rằng doanh số bán chip AI cho các trung tâm dữ liệu sẽ tăng vọt lên 400 tỷ USD vào năm 2027 - mức tăng đáng kể so với dự đoán 150 tỷ USD mà bà đưa ra chưa đầy 4 tháng trước.

“Sự hưng phấn về tiềm năng của AI đang ở mức rất cao”, Jim Tierney nói.

Vào năm 2023, đầu tư tư nhân vào các công ty AI mới cũng tăng mạnh. Theo dữ liệu của PitchBook, 27 tỷ USD đã chảy vào các công ty AI tư nhân như OpenAI. Bill Janeway, một nhà đầu tư công nghệ kỳ cựu kiêm cựu giám đốc Warburg Pincus, gọi làn sóng đầu tư vào AI là một “đà bùng nổ đáng kinh ngạc”.

Sau một năm rót tiền mù quáng, các nhà đầu tư bắt đầu tỉnh táo hơn. Dự báo thận trọng từ một số công ty công nghệ sẽ giúp họ giảm bớt sự kỳ vọng.

Theo ông Schwartz tại Salesforce, có 2 phương pháp giúp duy trì sự kỳ vọng, đó là đảm bảo rằng công việc liên quan đến AI tổng hợp luôn có sự tham gia của con người và liên kết các mô hình ngôn ngữ với cơ sở dữ liệu thực tế.

Phố Wall dự đoán AI sẽ tác động mạnh lên các giao dịch tài chính. Khảo sát của JPMorgan cho thấy 53% các giao dịch viên tin rằng AI hay máy học sẽ là công nghệ có ảnh hưởng nhất trong 3 năm tới. Trong khi đó, vào năm 2022, chỉ 25% tin như vậy. Bằng việc xử lý các thông tin tiếp nhận, phân tích và đưa ra quyết định mua hay bán, các thuật toán đang hỗ trợ 60 - 75% lượng giao dịch hàng ngày tại phố Wall. Tuy nhiên câu hỏi đặt ra hiện nay là liệu tỷ lệ này có thể cao hơn? Liệu AI có chiếm lĩnh hoàn toàn được công việc của con người? Tờ Bloomberg dự đoán việc AI thống trị Phố Wall là đường dài, song nghiên cứu mới đây cho thấy điều đó không hẳn là không thể.

Tuy nhiên, AI không thực sự là thứ công nghệ 100% an toàn. Trong một cuộc họp báo diễn ra hôm 29/3, nhà khoa học máy tính Yoshua Bengio đã bày tỏ lo ngại về sự bành trướng của AI và các công ty công nghệ.

“Quyền lực đang tập trung về những gã khổng lồ công nghệ và các công cụ AI có khả năng gây bất ổn cho nền dân chủ”, Bengio phát biểu.

Elon Musk, người trước đây từng rất hào hứng với AI, cũng tỏ ra khá thận trọng. Phát biểu tại Đại học MIT vào năm 2014, Musk gọi AI là “mối đe dọa hiện hữu lớn nhất”, thậm chí so sánh nó với công cụ hủy diệt trái đất.

“OpenAI nên công khai hơn nữa”, vị tỷ phú tweet về cuộc điều tra của MIT Technology Review với OpenAI, sau đó quyết định tạm dừng quyền truy cập của OpenAI vào cơ sở dữ liệu Twitter.

Ngoài ra, theo Henry Ajder, một chuyên gia về AI, các công ty công nghệ “đang bị nhốt trong một môi trường chạy đua siêu cấp”, vậy nên vấn đề đạo đức và an toàn trong AI có thể dễ dàng bị bỏ qua.

Dẫu vậy, có ý kiến cho rằng những nhận định trên đang “thổi phồng” tác hại của AI thay vì đề xuất cách giải quyết những vấn đề trước mắt.

“Về cơ bản, chúng đang định hướng sai. Nó khiến người đọc chú ý đến mặt trái của AI và đề xuất những cách giải quyết mơ hồ”, Sasha Luccioni, nhà khoa học tại Hugging Face, nhận định.

Bên cạnh đó, Timnit Gebru, nhà sáng lập Distributed AI Research Institute cho biết, cô cảm thấy mỉa mai khi giới tinh hoa công nghệ kêu gọi tạm dừng sử dụng các mô hình mạnh hơn GPT-4 song lại không giải quyết được những mối lo ngại xung quanh nó.

“Những vấn đề cấp bách như đánh cắp dữ liệu, nghèo đói ở Châu Phi hay cách phát triển xã hội… mới điều chúng ta cần quan tâm”, Gebru nói.

Genk.